Ben jij ook zo iemand die avond aan avond kwijt is aan het scrollen door *vul een willekeurig social media platform in*? (als je een beetje mijn doelgroep bent, dan is Instagram er sowieso eentje van). Waarbij je daarna ook iedere keer denk ‘He jasses, dit wil ik eigenlijk helemaal niet doen met mijn kostbare vrije tijd’? En heb je vervolgens al vele ‘stoppogingen’ gedaan, van de app-in-kwestie deleten tot schermtijd inzetten tot apps downloaden die app-in-kwestie blokkeren…. Om er een tijdje later achter te komen dat De App gewoon wéér pontificaal op je startscherm staat? Nu weten jij en ik allebei net zo goed dat dit niet het werk is van Russische hackers, maar… it was you. You are the problem.
Grapje natuurlijk. Nee, maar serieus. Als jij dit bent, dan allereerst: no worries en schaam je vooral niet!(!!) (ik kan deze niet hard genoeg benadrukken). Misschien helpt dit je wel: We kunnen elkaar de hand geven. Want als ‘coach’ zijnde (iemand die ‘het moet weten’.. ofzo) val ik, net als jij, iedere dag nog ten prooi aan alle verleidingen die het moderne leven op ons pad gooit.
Daarom schrijf ik dit blogje voor jou en mij: want het is nu eenmaal iets waar we als mens mee moeten dealen: een zeer complexe 24/7 wereld, waarin op iedere hoek een verleiding op de loer ligt in de vorm van een fles wijn, een Netflix app, grote wereldproblematiek waar je je helemaal in kunt verliezen of een maatschappelijke consensus over hoe jij je dient te gedragen. The list goes on, en daarom des te belangrijker dat je begrijpt hoe je hiermee om kunt gaan.
Waarom doe ik wat ik doe?
Wat jouw ‘verslaving’ ook is (de mijne is vooral Reels kijken en als een eekhoorn met ADHD door Vinted struinen), je doet dit om een reden die je iets oplevert.
Besef deze eerst even, voordat je verder leest.
En eigenlijk is dit helemaal niet zo ‘diep’ als het lijkt. Mensen zijn van nature simpelweg lui. Niemand komt zijn bed uit voor iets wat hem vervolgens helemaal niets oplevert. Ga maar na: als jij met een hamer op je hand slaat, dan heeft dit zoveel negatieve gevolgen (pijn) dat je het wel uit je hoofd laat om nóg een mep uit te delen.
Maar met verslaving zit dit anders. Daarin zit weldegelijk iets positiefs, iets fijns, iets wat jou op de korte termijn (!) genot, rust of plezier (om er maar een paar te noemen) oplevert. En ons brein is gék op genot, rust en plezier. Geen wonder dat, als je jezelf dit gaat ontzeggen, dit gaat voelen als een strijd tegen jezelf. Het deleten van je, door je brein zo geliefde, Insta-app vol met dopamine, maakt dan ook dat je brein in verzet komt. En dat het er alles aan zal doen om zijn geliefde dopamine-shot weer te gaan krijgen.
Misschien houd je het wel even vol om je brein onder controle te houden (de woorden ‘volhouden’ en ‘controle houden’ alleen al… voel je hoeveel strijd daarin zit?), maar jij en ik kunnen allebei op onze klompen aanvoelen dat er een onbewaakt moment komt (een saaie verjaardag, je trein die is uitgevallen, lange werkdag gehad) waarin je tóch weer die telefoon uit je broekzak tovert en de app downloadt.
Zie je hoe deze ook toepasbaar dit is op heel veel dingen die we eigenlijk niet willen doen, maar toch blijven doen? Roken? Alcohol? Starten met een nieuwe dieet? Om er maar een paar te noemen.
Daarom is het zo belangrijk om jezelf de volgende 2 vragen te stellen:
1. Wat levert het je op?
Misschien zit je hoofd wel vol met veroordelingen over je gedrag, over dat het slecht is, niet productief, dat het je tijd/geld kost, etc. etc. En paradoxaal genoeg is het juist déze afwijzing, die je gedrag in stand houdt. Ga maar na: wat wil een overprikkeld klein kind als het dreint om snoep en jij zegt dat het geen snoep mag?
Juustem. Die blijft natuurlijk jengelen.
En zo zit het ook een beetje met ons brein.
Dus – en ik wil je uitnodigen om dit écht te proberen, zie dit als gratis en voor niets-coaching (je zou wel gek zijn om dat dan niet aan te pakken, toch?) – Probeer in je hoofd een voorstelling te maken van jouzelf op je bank, met (in dit voorbeeld) je telefoon in je handen, en alles wat je daarop aan het bekijken bent (bij mij zijn het vooral grappige Reels en Vinted-vondsten). Je kijkt dus als het ware als een ‘fly on the wall’ naar jezelf.
En je ziet jezelf scrollen.
Wat zie je? Wat voor blik heb jij in je ogen? Hoe is je houding, je ademhaling?
Wat doet die telefoon voor jou? Wat maakt het fijn voor de jij op die bank om dit te doen?
Neem echt even de tijd om deze voorstelling in je hoofd te laten voltrekken, en noteer voor jezelf wat je hebt gezien.
2. Waar kijk je van weg?
Deze is misschien wat lastiger te begrijpen, maar hang on. De vorige vraag ging over ‘iets krijgen’. Je kunt het ook zien als ‘ergens naartoe bewegen’. Déze vraag behelst de andere kant van de medaille: ‘waar probeer je vanaf te komen?’ of ‘waar loop/kijk je van weg?’.
Stel jezelf opnieuw ‘jou’ voor, op die bank, scrollend op je telefoon. Kijk eens hoe jij erbij zit. En probeer niet meteen te oordelen over wat je ziet. Kun je met een beetje mededogen naar die persoon kijken? Heeft diegene het misschien zwaar? Zie je vermoeidheid? Stress?
Wat is het, waar je even niet mee bezig wil zijn, wat teveel is, waar je bang voor bent, of waar je gewoonweg helemaal geen zin in hebt? Kun je daar woorden aan geven? En – en dit is het stuk waar de meesten van ons de meeste winst uit kunnen halen – mag dat ongemakkelijke gevoel angst of stress, of wat het dan ook is, heel even gewoon bestaan? Zonder dat het weg moet of opgelost moet worden, en ook als dáár weer gevoelens van ongemak en weerstand bij komen?
Weet dat je na deze oefening gewoon direct weer door kunt gaan met scrollen en liken. Dit blogje is dan ook geen anti-social mediabetoog. Het enige wat ik je vraag, is om te onderzoeken hoe dit hele ‘voor- en nadelen’ stuk nu bij jou zit. En dat je onderzoekt waar je daadwerkelijk behoefte aan hebt. Hoef je geen enkele app voor te deleten.
Coaching om weer verder te kunnen
Zie je hoe bovenstaande vragen niets te maken hebben met actie en doen, maar dat het het ‘waarom’ achterhaalt in de vraag ‘waarom blijf ik dit maar doen?’.
Actie en doen hebben absoluut hun plaats in dit verhaal. Maar soms is het nodig om éérst die diepere laag te onderzoeken, zodat je jezelf helpt te begrijpen waarom je doet wat je doet. En welke actie je daadwerkelijk ‘moet’ uitvoeren om je probleem op te lossen. Misschien zit dat hem inderdaad in het verwijderen van een app, maar veel vaker nog zie je dat het zit in dingen als moeilijke gesprekken aangaan, je wereldbeeld veranderen of de regels die je jezelf hebt opgelegd onder de loep leggen.
Wil je hiermee voor jezelf aan de slag gaan? Dan kan het zeker helpend zijn om een coach in te schakelen. Met zijn tweeën zie je nu eenmaal meer dan in je eentje. En, samen kom je verder. Klinkt goed? Boek dan eens een vrijblijvend en gratis kennismakingsgesprek. Je bent van harte welkom.